Projekt Arboretum

O projekcie

Piękno pieśni tradycyjnej ukazane poprzez muzykę hybrydową

Logotyp Projektu Arboretum

W 2013 roku Fundacja Dziedzictwa Rzeczypospolitej zainicjowała autorski koncert muzyki hybrydowej Projekt Arboretum, który realizowany jest w Amfiteatrze nad Jeziorem Czos w Mrągowie. Jest to drugi, po Koncercie Niepodległości, projekt statutowy Fundacji. Ten autorski spektakl współtworzony jest przez polsko-kanadyjską kompozytorkę i wokalistkę jazzową Olę Turkiewicz oraz Jacka „Wiejskiego” Górskiego, producenta, scenarzystę i reżysera wydarzenia. Projekt doskonale wpisuje się w definicje m.in.: muzyki źródeł, elektronicznej, współczesnej i jazzu, a także kultury wysokiej.

Projekt Arboretum to jedno z niewielu wydarzeń, które twórczo interpretuje spuściznę kulturową obszarów wiejskich dawnej Rzeczypospolitej, przez co jest wydarzeniem wyjątkowym na Warmii i Mazurach. Jego twórcy, sięgając wprost do XIX- i XX-wiecznych źródeł, pomijają deformacje narosłe w okresie „cepelizacji” kultury ludowej w latach PRL.  Dzięki tym cechom, już od pierwszej edycji, Projekt Arboretum stał się rozpoznawalnym warmińsko-mazurskim produktem regionalnym.

Inspiracją muzyczną projektu są zapisy dawnych pieśni ludowych oraz gwara regionalna, utrwalone przez wybitnych etnografów i językoznawców, jak m.in.: Oskar Kolberg, Krzysztof Mrongowiusz, Wojciech Kętrzyński, Józef Gąsiorowski, Władysław Gębik, Witold Doroszewski i wielu innych. Kolejnymi inspiracjami Projektu Arboretum są: natura, dziedzictwo krajobrazowe oraz zaginione cywilizacje Prusów i Jaćwingów, których pradawna mowa rekonstruowana jest na potrzeby nowych kompozycji Projektu Arboretum. Dopełnieniem powyższych źródeł są nagrania archiwalne pieśni ludowych pochodzące z okresu międzywojennego oraz  z połowy XX wieku.

Kompozycje twórców Projektu Arboretum oraz Koncertu Niepodległości nie mieszczą się w utartych definicjach i trudno przyporządkować je konkretnemu gatunkowi muzycznemu. Efektem trwającej od 2008 roku współpracy twórców obu projektów, jest wypracowanie własnego stylu, który określamy mianem muzyki hybrydowej. Popularne współcześnie pojęcie hybrydy, oznacza coś, co składa się z różnych elementów, często niepasujących do siebie. Odnosi się to także do muzyki tworzonej w nurcie hybrydowym. Istotą muzyki hybrydowej jest połączenie kilku nurtów w jednym utworze. Fundamentami kompozycji, przejmującymi często role partii solowych, stają się wiernie odtwarzane utwory np. dawne, ludowe i obrzędowe, poezja śpiewana, ale także oryginalne odgłosy natury i inne, określane cytatami. Wykorzystywane cytaty pełnią rolę części, które określają temat, charakter i tempo utworu. Są one oplatane partiami wokalnymi, klasycznymi i elektronicznymi intermezzami, suitami gitarowymi czy fortepianowymi, które spajają całość przejmując prowadzenie. Niektóre z tych partii i cytatów samodzielnie stanowić by mogły odrębne utwory muzyczne. Inspiracją do powstania muzyki hybrydowej była między innymi twórczość Richarda Wagnera i Henryka Mikołaja Góreckiego, czy takich ikon jazzu jak Ella Fitzgerald, Miles Davis, Dizzy Gillespie. Twórcy ci często używali tzw. cytatów muzycznych, pochodzących z różnych nurtów, czy twórczości etnicznej, wbudowując je w nowe kompozycje lub własne interpretacje.
W instrumentalizacji wykorzystywane są zarówno współczesne instrumenty muzyczne, jak i tradycyjne, etniczne, dawne lub nietypowe. Trzon instrumentarium stanowi jazzowa sekcja rytmiczna (pianino, gitara, perkusja, bas), która często wspomagana jest sekcją smyczkową i instrumentami elektronicznymi. Kompozycje oparte są m.in. na stylach: jazzowym, klasycznym, elektronicznym, rocku alternatywnym, muzyce etnicznej a także poezji śpiewanej oraz  pieśniach tradycyjnych i innych.

Muzyczny temat, narracja i akompaniament łączą się w różnych nurtach, tworząc hybrydową, spójną całość, pomimo różnorodności części składowych utworów. Przejścia pomiędzy poszczególnymi partiami mogą być zarówno subtelne, jak i dynamiczne.

Edycje projektu

Koncerty Projektu Arboretum od 2014 roku

# edycje Projektu Arboretum w amfiteatrze w Mrągowie

1. I Projekt Arboretum „Kurpie i Podole”, 10 sierpnia 2014.
2. II Projekt Arboretum „Kurpie i Mazury”, 9 sierpnia 2015.
3. III Projekt Arboretum „Warmia i Mazury”, 16 lipca 2016.
4. IV Projekt Arboretum, „Jaćwież, Warmia i Mazury”, 23 lipca 2017.
5. V Projekt Arboretum, „Drewniane Gody”, 3 sierpnia 2018.

# edycje specjalne Projektu Arboretum

6. Projekt Arboretum „Warmia i Mazury”, w ramach Międzynarodowego Tygodnia Różnorodności Językowej organizowanego przez Uniwersytet Warszawski. 16 listopada 2018, Fort Śliwickiego w Warszawie.
7. Projekt Arboretum „Warmia i Mazury” („Мазури та Поділля”), 6 maja 2018, Lwów. Premiera międzynarodowa podczas Dni Lwowa w ramach XVI International Jazz Festival „Flugery Lwowa”
8. Projekt Arboretum w Australii, 30 grudnia 2018. Edycja w ramach festiwalu PolArt2018 odbywającego się w aglomeracji Brisbane, Australia (w przygotowaniu)

Nasze akcje specjalne

Wydarzenia towarzyszące Projektowi Arboretum

W ramach Projektu Arboretum organizowane są także działania w przestrzeni publicznej otwarte na udział publiczności. W 2014 premierze wydarzenia towarzyszyła akcja Arboretum o świcie w trakcie której o świcie, nad brzegiem jeziora Czos członkinie zespołu „Dziczka” śpiewem a capella wykonanym białymi głosami powitały wschód słońca. Obecnie, Projekt Arboretum zamyka Potańcówka Ludowa Projektu Arboretum, połączona z warsztatami tańca ludowego.

Arboretum o świcie 2014
„Arboretum o świcie” to preludium do koncertu „Projektu Arboretum”. Jest to społeczna akcja, która w ramach premiery wydarzenia, odbyła się nad jeziorem Czos, na mrągowskim molo, nad ranem w dniu 10 sierpnia 2014 roku. Zaprosiliśmy do niej zarówno muzyków Projektu Arboretum, jak i wykonawców Festiwalu Kultury Kresowej, a także publiczność, by wspólnie, a cappella, wykonać nastrojowe pieśni ludowe. O godzinie 5:45, kiedy słońce wyszło zza lasu, nad jeziorem rozległy się archaiczne śpiewy.
Wydarzenie poprowadził Zespół „Dziczka”.

Potańcówka Ludowa Projektu Arboretum 2016
Dodatkową atrakcją III Projektu Arboretum była Potańcówka Ludowa oraz warsztaty tańca tradycyjnego poprowadzone przez zespół muzyków tradycyjnych „Tęgie Chłopy”. Obydwa wydarzenia były otwarte na udział publiczności, a wstęp na nie był wolny.

Potańcówka Ludowa Projektu Arboretum 2017
W ramach IV Projektu Arboretum „Jaćwież, Warmia i Mazury” zorganizowana została, druga edycja Potańcówki Ludowej połączona z warsztatami tańca tradycyjnego. Obydwa wydarzenia poprowadził zespół Janusz Prusinowski Kompania. Wstęp na wydarzenia był wolny.

Potańcówka Ludowa Projektu Arboretum 2018
Podczas jubileuszowego V Projektu Arboretum „Drewniane Gody” nie mogło zabraknąć kolejnej edycji Potańcówki Ludowej, która wraz z warsztatami tańca tradycyjnego ma już swoją stałą grupę wielbicieli. W 2018 roku obydwa wydarzenia ponownie poprowadził zespół Janusz Prusinowski Kompania a wstęp na nie tradycyjnie pozostał wolny.

Zobacz i posłuchaj

Filmy i muzyka Projektu Arboretum

I Projekt Arboretum „Kurpie i Podole”
II Projekt Arboretum „Kurpie i Mazury”
III Projekt Arboretum „Warmia i Mazury”
Reportaż: Projekt Arboretum w Mrągowie
Ola Turkiewicz i jej projekty muzyczne
Reportaż: Projekt Arboretum w PR 1
Projekt ArboretumZ tamtej strony jeziorecka
Projekt ArboretumDadaju jezioro moje & Pabrzegi o zmierzchu
Projekt ArboretumPisała dziewcyna do Jasiecka listek
Projekt ArboretumWyszymory i Brzeginie
Projekt ArboretumKiedy wódkę piją
Projekt ArboretumKiedy przebije się źródło
Projekt ArboretumTańczące drzewa
Projekt ArboretumZ czterech stron świata
Projekt ArboretumPtak śpiewa o poranku

Dołącz do nas

Zapraszamy do odwiedzenia profili Projektu Arboretum

Nasze inne projekty